Yaz tatillerinde iskelelerden, kıyılardan, sandallardan balık avlayan, “keyifçi” tabir edilen amatör balıkçıların denizde ilk heyecanla tanıştıkları, balıkçılıkta acemiliklerini attıkları balık izmarit balığıdır. Küçük kurşunlu misinanın ucuna minik bir sinek oltası takıp, midyenin sert kısmını oltayı göstermeyecek şekilde yemleyip “Rastgele” ya da “Attım ağzına, takılsın kör boğazına” gibi yaygın bir özdeyişle balık avlamaya başlayan amatörler bu avdan büyük keyif alırlar. Çünkü izmarit balığı onların hiç canını sıkmaz. Taze yemi görünce tık tık diye ufak dokunuşlar başlar. Çok kolay bir şekilde sizi fazla bekletmeden oltayı yutar. Yine de bu avcılığın birazcık maharet istediğini belirteyim. Ağzı küçük olan izmarit balığı eğer yemi oltaya sıkıca bağlamaz iseniz didikler ve kaçar.
ŞİFALI BALIK
İzmarit balığının en lezzetli olduğu aylar ağustos – şubat arasıdır. İlkbaharda yumurtlamaya başlayınca tipi değişir, tadı sasılaşır, yenmesi önerilmez. Mevsiminde tulumu çıkartılıp, unlanır yağda kızartılarak yenir. Aynı familyadan ikiz kardeşi gibi biraz daha uzuncası vardır ki “strongiloz” olarak anılır ve eti lezzetlidir. Bu balığın etinin şifalı olduğu söylenip hastalara önerilir. Elbette ızgara şeklinde pişirilmiş olması gerekir.
KILÇIKLARI ÇOK FAZLADIR
Tüm denizlerimizde bol miktarda bulunan izmarit balığı tazeyken çok renkli hoş görünümlü bir balıktır. Tüketicinin en çok şikayetçi olduğu konu balığın çok miktarda kılçığı olmasıdır. Tek bir yüzgeç halinde birleşmiş birinci ve ikinci sırt yüzgeçleri başın biraz gerisinden kuyruğa kadar yayılır ve on bir diken ile on iki ince kılçıktan oluşur. Ama onu seven, damağında aradığı lezzeti yakalayan, kılçığını da kızgın yağda pişirip çerez niyetine yiyebilir. Kayalık ve yosunluk yerlerde yaşar. Sığ sularda gözle görülüp takip edildiği gibi av esnasında yemi yutması bile izlenebilir. Küçük boylarına “kancur” irilerine “kanal izmariti” ve “menekşe” denir. Dudakları körüklüdür ve uzar. Her iki yanında ve göğüs yüzgecinin üstünde siyah birer leke vardır. Deniz bitkileri ve planktonlarla beslenir. Yakaladığınızda balığı oltadan çıkarırken dikenlerin elinize batmamasına dikkat edin.
MEVSİMİ BİTMEYEN BALIK
Her mevsimde bulunabilen izmarit balığının bir başka özelliği de renginin mevsimine, yaşına ve cinsiyetine göre değişmesidir. Sırtı kahverengi veya arduvaz rengi olur. Erkekler yanlarındaki geniş mavi bant ve sarı beneklerle daha parlak bir görünüme sahiptir. İzmaritin en büyük düşmanı lüferdir. Lüfer akını başlayınca izmarit birdenbire ortadan kaybolur ve saklanır. Fransa’da kötü bir üne sahiptir izmarit balığı. Balık yumurtaları ve küçük yumuşakçaları yediğini iddia eden balıkçılar ona Katalanca katil asker (mata-soldat) adını takmışlardır. Venedik’te birisi için “O izmarit yer” dediğinde hakaret sayılır. Faber, 1883’te kaleme aldığı bir yazısında “Birini bu balığı yemekle suçlamanın bir alay etme şekli” olduğunu belirtmiştir. Ben de diyorum ki bu garibi hor görmeyin. Ve en lezzetsiz bir balığı bile doğal işlemlere tabi tutarsanız, düşük asiditeli zeytinyağı içinde tane karabiber, sebze tozu ve defne yaprağı ile en az 20 dakika beklettikten sonra pişirirseniz güzel neticeler alabilirsiniz. Çok pratik bir yöntemle izmarit balığına şapka çıkarmaya hazır olun. Haftaya kadar ağzınızın tadı hiç bozulmasın.
Son Yorumlar