Bir zamanlar bolluğundan fındık ağaçlarının dibine gübre olarak serpiştirilen hamsi Karadenizlilerin yoğun duygular beslediği bir balıktır. Hatalı avlanma yüzünden eskisi kadar bol bulamadığımız hamsiyi artık çok az görür olduk. İsmini duyunca bile gülümsediğimiz, dilimize renk, müzik, espri katmış güler yüzlü bir Karadeniz efsanesidir hamsi. Kocaman ağızlı cingöz balık hamsilerin ortalama boyu 12 cm’dir. Akdeniz, Ege ve Marmara’da yaşasa da anavatanı Karadeniz’dir. Canlıyken, üstü yeşil altı gümüşi beyazdır. Durdukça mavileşip koyulaşır sırtı. Yani Karadeniz rengini alır. Büyük balıklardan korunmak için çok kalabalık sürüler halinde yaşayan balık, sürü içerisinde diğerlerine sürtündükçe dökülen pulları yiyerek beslenir. Planktonları da bulunca tüketir.
HER ZAMAN ŞEREF MEVKİİNDEDİR
Küçük boyuna rağmen öyle lezzetli eti vardır ki tercihlerimizde hep ön sıralarda yerini alır. Her yıl kasım ayının ikinci yarısında Karadeniz’den Marmara’ya inmeye başlarlar, bu akım mart sonuna kadar devam eder. Mayısa kadar dolaşmaya devam ederken pek çok av verir ve özleyenlerin karnını doyurur. Aralık başından itibaren karların soğuttuğu denizlerde hamsi çok lezzetli olur. Hamsinin en lezzetli olduğu ve yenmeye başlandığı zamana “kulağına kar suyu kaçınca” denmesi bu yüzdendir. Yağlı bir ete sahip olan hamsi balığının buğulaması, tavası, ızgarası ve sayılamayacak kadar çeşidi pişirilir. Ünlü provansal mutfağında da hamsinin sayısız yemekleri yapılır.
YÖRELERDE FARKLI LEZZETLER
Azak Denizi ve Doğu Karadeniz yöresinde yaşayan hamsiler en lezzetli türlerdir. Batı Karadeniz’de lezzet biraz daha azalır. Marmara hamsisi gurme damaklara pek hitap etmez. Pahalı bir balık olmayan hamsi zengin protein içeren bir balıktır.
YERİNİ TESPİT USULLERİ
Hamsi sürüleri gündüz dolaşırken büyük balıkların hücumuna uğrayınca denizde muazzam bir kitle oluşturur. Tonlarca balığın bir araya gelip sıkışması sonucu kabarma meydana gelir ve denizin üzerinde kırmızı-kahverengi bir renk belirir. Deniz kuşlarının devamlı suya çakılmaları ve denizin rengi balığın yerini belli eder. Buna “kızarıntı” denir. Gece av sırasında ayaklar teknenin tabanına vurulduğu zaman suyun sathına doğru yükselen sürü ürker ve bir anda yön değiştirdiği için denizde büyük bir yakamoz meydana gelir ve bir an için süt beyaz görünür. Buna “açıntı” denir. Gündüz ve gece hamsi sürüsü suyun üstünde kabarır ve sıçrama hareketleri yapar. Bu hareket yağmurun denize yağmasını andırır. Buna da “yağıntı” denir.
HAMSİNİN GELECEĞİ SEVİNDİRİCİ
Balıkçılık akustiğiyle elektronik cihazlarla hamsinin Karadeniz’deki yolculuğunu öğrenmeye çalışan bilim insanları balık için ideal tuzluluk, sıcaklık ve oksijen miktarı gibi çevresel değişkenleri de ortaya koymaya çalışıyor. Yılda 59 kere yumurtlama ile her seferinde 400 bin dolayında yumurta bırakmaktadır hamsi balığı. Tezgâhlarda tüketiciyi sevindiren hamsi balığının yasal avlanma boyu 9 cm ve üzeridir. Üreme dönemindeki rüzgâr, akıntı durumunun hamsi stoklarının belirlenmesinde önemli rolü vardır. Denize bırakılan hamsi yumurtalarının uygun akıntı ve rüzgârlarla besin açısından zengin kuluçka alanlarına taşınması bir sonraki yıl hamsi miktarının artacağını müjdeliyor. Haftaya kadar umutlarınız hiç tükenmesin.
Son Yorumlar